🍆 Ilk 20 Elementin Özellikleri Ve Kullanım Alanları

Elementlerin Sembolleri ve Kullanım Alanları Element simgesi, her elemente ait bir ya da iki harften oluşan simgelerin, uluslararası geçerliliği vardır. Çok az sayıda elementin bilindiği zamanlarda, elementler, Plato'nun Eski Yunanlıların kullandığı toprak-hava-su ve ateş sembollerinden yaptığı uyarlamalarla simgeleniyordu. - Elementlerin kaynama, donma, erime ve yoğuşma özellikleri bulunmaktadır. - Kendi özelliklerini taşıyan en küçük yapı taşlarına atomlar denilmektedir. - Kimi elementler fiziksel özelliklerine göre yanma özelliği bulunmaktadır. Elementlerin Kullanım Alanları Hidrojen: Hidrojen elementi bilinen ilk elementlerden biridir. Özellikleri ve Kullanım Alanları Nelerdir? Uranyum, simgesi “U” olan, yüksek radyoaktif bir kimyasal elementtir. Uranyum, temel nükleer yakıt hammaddesidir. Günümüzde nükleer güç santrallerinde yakıt olarak kullanılmaktadır. Doğal uranyumlu yakıt ağır su ile soğutulan reaktörlerde kullanılmaktadır. BuYazıda Neler Var. Elemenlerin Özellikleri. 1- Atomik Yapıdaki Elementler. 2- Moleküler Yapıdaki Elementler. Yapısında Yapısında tek tür atom bulunan maddelere ELEMENT denir. Hidrojen,oksijen,karbon,iyot gibi. Yapısında tek cins atom vardır. Magnezyum Atom yarıçapı (hes.) Magnezyum ( Mg ), gümüş beyazlığında bir metaldir ve genellikle alaşım maddesi olarak, yani başka metallerle karıştırılarak kullanılır. Kimyasal simgesi Mg, atom numarası 12; atom ağırlığı 24,312 olan bu element en hafif metallerden biridir ve bu özelliğiyle önem kazanmıştır. Periyodik sistemdeki ilk 20 element isimleri ve sembolleri: Analitik kimyanın kullanım alanları boya,yakıt,kozmetik ilaç,çevredeki etmenler gibi birçok Farklı elementlerin belirli oranlarda,kimyasal yöntemlerle bir araya gelerek oluşturduğu saf maddelere bileşik denir.Bileşiklerin bazı özellikleri aşağıda verilmiştir: Saf ve homojen (hal değişimi hariç ) maddelerdir. Belirli ayırt edici özellikleri vardır. (erime ,kaynama noktası,yoğunluk gibi). Fiziksel yöntemlerle Elementlerin Kullanım Alanları ve Özellikleri : 1- Hidrojen (H) : • İlk olarak 1776 yılında Henry Cavendish tarafından keşfedilmiştir. • Hidrojen ismi ise Antoine Lavoisier tarafından verilmiştir. • Bilinen renksiz en hafif gazdır. • Suyun, canlıların ve petrol gibi birçok maddenin yapısında bulunur. İdeal Op Amp ve LM741 Özellikleri Op Amp Çeşitleri ve Kullanım Alanları. İşlevsel yükselteçlerin kullanım alanları çok geniştir ve birçok amaca hizmet ederler. Dört işlem hesabı, türev ve integral, logaritma alma gibi matematiksel işlemlerde başarılı bir şekilde uygulamalar gerçekleştirmişlerdir. Elementlerin isimleri, özellikleri ve kullanım alanları nelerdir? İşte elementlere dair tüm detaylar. 21.07.2020 - 17:44 | Son Güncellenme: 21.07.2020 - 17:44 Güncelleme: 21.07.2020 - 17:44 Antimon periyodik tablonun 15. grubunda yer alan ve 5A azot grubu olarak bilinen element grubuna ait metalik bir elementtir. “Sb” sembolü ile ifade edilir. Antimon moleküllerdeki veya kristallerdeki aynı atomların farklı düzenlemelerinden kaynaklanan bir çok allotropik formda bulunur. Çok kırılgan ve pullu yapıya sahip parlak Ampullerdeve flüoresan tüplerinde kullanılır. Yaygın olarak kullanılan Elementlerin Kullanım alanları. 19. Potasyum. Sıvı deterjan,gübre,barut, cam ve lens yapımında kullanılır. 20. Çimento, alçı, kireç ile dişlerimizin ve kemiklerin yapısında bulunur. 24. Krom 2xW2. Periyodik tabloda 118 element bulunmaktadır. Periyodik tabloda yer alan elementler ise semboller ve özellikler bakımından ayrılırken, atom numarasına göre de sıra halinde dizilmektedir. Periyodik tablo da kendi içinde ikiye ayrılmakta ve yatay sıralara yörünge, düşey satırlara ise sütun denmektedir. Tablodaki sıralama birçok etkene göre değiştiği için ilk 20 element merak edilmektedir. Periyodik tabloda ilk 20 elementi sizler için hazırladık. İlk 20 element sembolleri ve özellikleri… PERİYODİK TABLODA İLK 20 ELEMENT Periyodik tabloda en çok merak konusu olan ilk 20 elementtir. Sizler için periyodik tabloda ilk 20 elementi hazırladık. İlk 20 elemen şu şekilde yer almaktadır Hidrojen Helyum Lityum Berilyum Bor Karbon Azot Oksijen Flor Neon Sodyum Magnezyum Alüminyum Silisyum Fosfor Kükürt Klor Argon Potasyum Kalsiyum İLK 20 ELEMENT ÖZELLİKLERİ Hidrojen Bu elementin ismi Antoine Lavoisier tarafından koyulmuştur. Hidrojen doğa içinde gaz halinde bulunmaktadır. Renksizdir Helyum Fransız Pierre Janssen ile Norman Lockyer buldular. Atmosferde oldukça fazladır. Ayrıca güneşte ve yıldızda çoktur. Renksizdir. Lityum Johann Arvedson tarafından bulundu. Rengi gri metaliktir. Oda içinde katı durumundadır. Berilyum Friedrich Wöhler ile Antoine Bussy ile bulundu. Oda içinde rengi gridir ve katıdır. Bor Gay Lussac ile Thenard ile bulundu. Oda içinde katı haldedir. Rengi ise siyah metaliktir. Karbon Doğa içinde katı haldedir. Grafiti siyahken elmas yapısı ise renksizdir. Saf olan elementi karbon, grafit ve elmas gibi birçok maddede bulunur. Azot Daniel Rutherford tarafından bulundu. Rengi yoktur ve kokusuzdur. Gaz halinde bulunur. Oksijen Joseph Priestly tarafından bulundu. Rengi yoktur. Flor Henri Moissan tarafından bulundu. Renklidir ve gaz halindedir. Neon Wiltiam Ramsay ile Morris Travers keşfetti. Rengi yoktur ve gaz halindedir. Sodyum Humphrey Davy keşfetti. Kaygan bir metaldir. Rengi beyazdır. Doğa içinde katı haldedir. Alüminyum Gümüş rengindedir. Yumuşak bir yapıya sahiptir. Silisyum Yeryüzünde en çok olan elementtir. Rengi koyu gridir. Katı bir hali vardır. Kükürt Kokusu olmayan renkli ve tatsız bir elementtir. Isığı ve elektriği iletme özelliği yoktur. Klor Zehirli gazlardan biri olan klor renklidir. Argon İki halde olarak gaz ve sıvı olabilirler. Kokusu yoktur ve renksizdir. Potasyum Katı bir madde olan beyaz rengi olan potasyum, Humphrey Davy tarafından keşfedildi. Kalsiyum Gümüş rengine sahiptir ve parlaktır. Fosfor Sarı renklidir. Kolay erime özelliği vardır. Magnezyum Gümüş ve beyaz bir renge sahiptir. Yanma özelliği bulunmaktadır. İLK 20 ELEMENT SEMBOLLERİ İlk 20 element sembollerini aklınızda tutarak hatırlamanız sizler için daha kolay bir yöntem olacaktır. İşte, ilk 20 element kodlama Hidrojen H Helyum He Lityum Li Berilyum Be Bor B Karbon C Azot N Oksijen O Flor F Neon Ne Sodyum Na Magnezyum Mg Alüminyum AI Silisyum Si Fosfor P Kükürt S Klor CI Argon Ar Potasyum K Kalsiyum Ca İLK 20 ELEMENT EZBERLEME İlk 20 elementi ezberleme sürecini hızlandırıp kolaylaştırmak istiyorsanız bu sembolleri cümleler ile ilişkilendirerek hafızanızda kalmasını sağlayabilirsiniz. Bu şekilde semboller de zihninizde hızlıca canlanacaktır. İLK 20 ELEMENTİN PERİYOT VE GRUP NUMARALARI H 1A Grubu 1. Periyot He 8A Grubu 1. Periyot Li 1A Grubu 2. Periyot Be 2A Grubu 2. Periyot B 3A Grubu 2. Periyot C 4A Grubu 2. Periyot N 5A Grubu 2. Periyot O 6A Grubu 2. Periyot F 7A Grubu 2. Periyot Ne 8A Grubu 2. Periyot Na 1A Grubu 3. Periyot Mg 2A Grubu 3. Periyot AI 3A Grubu 3. Periyot Sİ 4A Grubu 3. Periyot P 5A Grubu 3. Periyot S 6A Grubu 3. Periyot CI 7A Grubu 3. Periyot Ar 8A Grubu 3. Periyot K 1A Grubu 4. Periyot Ca 2A Grubu 4. Periyot Periyodik Tabloya Göre Elementlerin Sembolleri Nelerdir? Doğada Bulunan Elementler, Sembolleri ve Özellikleri Sorular Bilgisayar-İnternet ilk 20 element ve gösterimleri CEVAPLA CEVAPLAR ELEMENTLER VE SEMBOLLERİ Günümüzde bilinen 118 element vardır. Bu elementlerin 92 tanesi doğada bulunurken geri kalanı da laboratuarlarda elde edilen yapay elementlerdir. Elementler sembollerle gösterilir ve her elementin kendine özgü sembolü vardır. Element sembolü yazılırken; • Sembol tek harfli ise büyük harfle yazılır. • Sembol iki veya üç harfli ise ilk harf daima büyük, diğer harfler küçük yazılır. Sembollerin iki veya üç harften oluşmasının nedeni, bazı elementlerin baş harflerinin aynı olmasıdır. Elementlerin sembollerle gösterilmesinin nedeni, bütün Dünya’da ortak bir bilim dili oluşturmak, bilimsel iletişimi ve yazımlarını kolaylaştırmaktır. Elementlerin bütün Dünya’da kullanılan sembolleri aynı olmasına rağmen isimleri dillere göre farklıdır. Türkçe, Rusça, Çince, Japonca da element isimleri farklı olmasına rağmen sembolleri aynıdır. Elementler ilk bulunduklarında bir kısmına elementlerin özelliklerini belirten bir isim hidrojene Latincede su üreten anlamına gelen hydro–genes, oksijene Latincede asit yapan anlamına gelen oxygenium, fosfora Latincede ışık veren phosphorus, bir kısmına elementi bulan bilim adamının ismi Albert Einstein–Aynştaynyum–Es, Gregor Mendel–Mendelevyum–Md, Rutherford–Rutherfordiyum–Rf, Andre Marie Curi– Küriyum–Cm, bir kısmına gezegen ve yıldızların isimleri Neptün–Neptünyum–Np, Plüton–Plütunyum–Pu, Uranüs–Uranyum–U, bir kısmına da çeşitli kıta, şehir ve ülke isimleri Avrupa–Europyum–Eu, Amerika–Amerikyum–Am, Kaliforniya–Kaliforniyum–Cf, Fransa– Fransiyum–Fr verilmiştir. Elementlerin sembolleri belirlenirken, elementlerin Latince isimlerinin ilk veya ilk iki üç harfi kullanılmıştır. Tabloda ilk 20 elementin, numaraları, adları ve sembolleri gösterilmiştir. Bunları öğreniniz. Elementler sembollerle gösterilir fakat sembollerden, o elementin atomik yapıda mı, moleküler yapıda mı olduğu anlaşılmaz. Moleküler yapıda olan elementlerin kaç atomdan oluştuğunun anlaşılması için formüller kullanılır Örneğin hidrojen, oksijen ve iyot elementleri iki atomludur. Kükürt 8, fosfor ise 4 atomludur. Bazı elementlerin sembol ve formülleri İsimleri ve formülleri verilen bileşiklerde hangi elementten kaç tane bulunduğunun gösterimi Elementlerin Kullanım Alanları ve Özellikleri 1- Hidrojen H • İlk olarak 1776 yılında Henry Cavendish tarafından keşfedilmiştir. • Hidrojen ismi ise Antoine Lavoisier tarafından verilmiştir. • Bilinen renksiz en hafif gazdır. • Suyun, canlıların ve petrol gibi birçok maddenin yapısında bulunur. • Roket yakıtı olarak kullanılır. 2- Helyum He • 1868 yılında Fransız Pierre Janssen ve İngiliz Norman Lockyer birbirinden bağımsız olarak helyumu keşfetmişlerdir. • 1908 yılında Heike Kamerlingh Onnes ilk sıvı helyumu elde etmiştir. • Helyum atmosferde çok az miktarda bulunur. • Güneş’te ve diğer yıldızlarda bol miktarda bulunur. • Renksiz bir gazdır. • Zeplin ve balon gibi hava taşıtlarının şişirilmesinde, roket yakıtlarının sıkıştırılmasında kullanılır. Havadan daha hafif gaz olması nedeniyle. 3- Lityum Li • İlk olarak 1817 yılında Johann Arvedson tarafından keşfedilmiştir. • Gümüşümsü gri metalik renkte bulunan katı bir elementtir. • İlaçlarda, pil üretiminde, seramik ve cam yapımında kullanılır. 4- Berilyum Be • 1828 yılında birbirlerinden bağımsız olarak Friedrich Wöhler ve Antony Bussy tarafından elde edilmiştir. • Gri renklidir katıdır. • Uçak ve uzay araçlarının yapımında elektrik ve ısı iletkeni olarak kullanılır. 5- Bor B • 1808 yılında Humphry Davy, Gay–Lussac ve Thenard tarafından ilk defa elde edilmiştir. • Oda koşullarında katı halde bulunur. • Isıya dayanıklı renkli cam imalatında, seramiklerde ve roket yakıtlarında kullanılır. 6- Karbon C • Saf haldeyken karbon, elmas, grafit, is, kömür gibi 4 tane allotropu vardır birçok çeşitli maddelerde bulunur. • Grafitin yapısı siyah, elmasın yapısı ise renksiz bir katıdır. • Yeryüzünde kömür, petrol, doğal gaz gibi maddelerin ve canlıların yapısında bulunup canlılar açısından çok önemlidir. 7- Azot N • Azot ilk olarak 1772 yılında Daniel Rutherford tarafından keşfedildi. • Renksiz ve kokusuz bir gazdır. • Canlılar için gerekli temel elementlerden biridir. • Sıvı azot soğutma amacıyla kullanılır. • Bazı azot bileşikleri tarımda gübre olarak kullanılır. 8- Oksijen O • Oksijen ilk olarak 1774 yılında Joseph Priestley ve Carl Wilhelm Scheele tarafından keşfedilmiştir. • 1781 yılında Lavosier, oksijenin havada bulunan ve yanmaya etki eden bir madde olduğunu keşfetmiştir. • Renksiz bir gazdır. • Canlıların yaşaması için gerekli temel elementtir. • Dalgıçların ve astronotların solunum yapmaları için kullandıkları oksijen tüplerinde bulunur. 9- Flor F • İlk defa 1886 yılında Henri Moissan tarafından elde edilmiştir. • Açık sarı renkli bir gazdır. • Diş macunları ve deodorantların yapısında bulunur. • Buzdolabı ve klimaların soğutma sisteminin çalışmasında kullanılır. 10- Neon Ne • Neon 1898 yılında William Ramsay ve Morris Travers tarafından keşfedilmiştir. • Renksiz bir gazdır. • Renkli reklam panolarının aydınlatılmasında ve televizyon tüplerinde kullanılır. 11- Sodyum Na • Sodyum ilk olarak 1877 yılında Humphrey Davy tarafından elde edilmiştir. • Yumuşak, kaygan bir metal olup gümüşümsü beyaz renkli bir katıdır. • Doğada en çok sofra tuzunun sodyum klorürün yapısında bulunur. • Kağıt, gıda, tekstil, kimya, sabun, cam ve metal gibi bir çok endüstriyel kullanılır. 12- Magnezyum Mg • 1755 yılında İngiltereli Joseph Black tarafından ilk olarak keşfedilmiştir. • Gümüşümsü beyaz renkli bir metaldir. • Oda koşullarında katı halde bulunur. • Hafif bir metal olduğu için hava taşıtlarının yapımında kullanılır. • Kurutulmuş meyvelerde bulunur. 13- Alüminyum Al • 1827 yılında Wohler tarafından bulunmuştur. • Alüminyum yumuşak ve hafif bir metaldir. • Mat, gümüşümsü renkli bir katıdır. • Mutfak araç gereçlerinin, elektrik kablolarının ve içecek kutularının yapımında kullanılır. 14- Silisyum Si • Silisyumun ilk keşfi 1824 yılında Berzelius tarafından gerçekleştirilmiştir. • Yeryüzünde en fazla bulunan elementlerden biridir. • Koyu gri renkli bir katıdır. • Kumda, kilde, cam yapımında ve yapı malzemelerinde bulunur. 15- Fosfor P • Fosfor ilk olarak 1669 yılında Hennig Brand tarafından keşfedildi. • Fosfor renksiz, beyaz, kırmızı ve siyah renklerinde bulunabilir. • Oda koşullarında katı halde bulunur. • Canlıların sinir ve kemik dokularında görevlidir. • Suni gübre yapımında kullanılır. 16- Kükürt S • Kükürt, antik çağda bilinen dokuz elementten biriydi. Kükürdün kimyasal bir element olduğunu 1777’de Lavoisier ortaya attı. 1810 yılında Gay Lussac ile Thenard tarafından deneysel olarak doğrulandı. • Sarı renkli tatsız, kokusuz bir maddedir. • Oda koşullarında katı halde bulunur. • Isı ve elektriği iyi iletemez. • Barut ve sülfürik asit yapımı ile kuru meyvelerde mikrop öldürücü olarak kullanılır. 17- Klor Cl • Klor ilk olarak 1774 yılında Carl Wilhelm Scheele tarafından keşfedildi. 1810 yılında ise Humphry Davy tarafından bugünkü ismi verildi. • Sarı–yeşil renkli zehirli bir gazdır. • Doğada en çok sofra tuzunun yapısında bulunur. • İçme sularında mikrop öldürücü olarak bulunur. 18- Argon Ar • 1785 yılında havada argon olduğu ilk defa Henry Cavendish tarafından iddia edilmiş ve 1894 yılında Lord Rayleigh ve William Ramsay tarafından keşfedilmiş. • Kokusuz ve renksiz bir gazdır. • Ampullerde ve flüoresan tüplerinde kullanılır. 19- Potasyum K • Potasyum ilk olarak 1807 yılında Humphrey Davy tarafından elde edilmiştir. • Gümüşümsü beyaz renkli bir katıdır. • Sıvı deterjan, gübre, barut, cam ve lens yapımında kullanılır. 20- Kalsiyum Ca • İlk olarak 1808 yılında Berzelius ve Pontin tarafından, daha sonra saf olarak ilk defa Humphry Davy tarafından elde edilmiştir. • Gümüş gibi parlak ve beyaz renkli bir katıdır. • Çimento, alçı, kireç gibi maddeler ile dişlerin ve kemiklerin yapısında bulunur. Bilgisayar-İnternet kategorisindeki diğer sorular      Aynı cins atomlardan oluÅŸan saf maddelere kısaca element denilmektedir. Toplamda bulunmuÅŸ olan 118 adet element bulunmaktadı  Elementler ve Sembolleri Nelerdir?  - Hidrojen H - Helyum He - Lityum Li - Berilyum Be - Bor B - Karbon C - Azot N - Oksijen O - Flor F - Neon Ne - Sodyum Na - Magnezyum Mg - Alüminyum Al - Silisyum Si - Fosfor P - Kükürt S - Klor Cl - Argon Ar - Potasyum K - Kalsiyum Ca - Skandiyum Sc - Titanyum Ti - Krom Cr - Vanadyum V - Mangan Mn - Demir Fe - Kobalt Co - Nikel Ni  Elementlerin Ä°simleri  1 Hidrojen 2 Helyum 3 Lityum 4 Berilyum 5 Bor 6 Karbon 7 Azot 8 Oksijen 9 Flor 10 Neon 11 Sodyum 12 Magnezyum 13 Alüminyum 14 Silisyum 15 Fosfor 16 Kükürt 17 Klor 18 Argon  Elementlerin Özellikleri  - Elementlerin hepsi aynı cins atomdan meydana - Elementlerin hepsi - Her elementin kendine ait bir sembolü bulunmaktadı - Elementler kimyasal özelliklerine göre, metal, ametal ve soygaz olarak sınıflandırılmıştı - Elementler fiziksel özelliklerine göre katı, sıvı ve gaz olarak sınıflandırılmıştı - Hepsi saf maddeden oluÅŸmaktadı - Elementler kendinden daha basit veya farklı maddelere ayrı - Elementlerin kaynama, donma, erime ve yoÄŸuÅŸma özellikleri bulunmaktadı - Kendi özelliklerini taşıyan en küçük yapı taÅŸlarına atomlar - Kimi elementler fiziksel özelliklerine göre yanma özelliÄŸi bulunmaktadı  Elementlerin Kullanım Alanları  Hidrojen Hidrojen elementi bilinen ilk elementlerden biridir. Bomba yapımı gibi ağır sanayilerde kullanılır. Aynı zamanda balon ÅŸiÅŸirilmesi için de hidrojen kullanılmaktadır. Hidrojen elementi petrol yapımında da kullanılan bir  Helyum Kaynakçılık alanında helyum yoÄŸun olarak kullanılmaktadır. Ayrıca balon ÅŸiÅŸirilmesi ve titanyum ve zirkonyum elde edilmesinde de kullanılmaktadı  Lityum Seramik ve cam yapımında lityum elementi kullanılmaktadır. Lityum elementi ayrıca A vitamini sentezinde de kullanılan bir Cevap Elementlerin Kullanım Alanları ve Özellikleri 1- Hidrojen H • İlk olarak 1776 yılında Henry Cavendish tarafından keşfedilmiştir. • Hidrojen ismi ise Antoine Lavoisier tarafından verilmiştir. • Bilinen renksiz en hafif gazdır.• Suyun, canlıların ve petrol gibi birçok maddenin yapısında bulunur.• Roket yakıtı olarak kullanılır. 2- Helyum He • 1868 yılında Fransız Pierre Janssen ve İngiliz Norman Lockyer birbirinden bağımsız olarak helyumu keşfetmişlerdir. • 1908 yılında Heike Kamerlingh Onnes ilk sıvı helyumu elde etmiştir. • Helyum atmosferde çok az miktarda bulunur.• Güneş’te ve diğer yıldızlarda bol miktarda bulunur.• Renksiz bir gazdır.• Zeplin ve balon gibi hava taşıtlarının şişirilmesinde, roket yakıtlarının sıkıştırılmasında kullanılır. Havadan daha hafif gaz olması nedeniyle. 3- Lityum Li • İlk olarak 1817 yılında Johann Arvedson tarafından keşfedilmiştir. • Gümüşümsü gri metalik renkte bulunan katı bir elementtir.• İlaçlarda, pil üretiminde, seramik ve cam yapımında kullanılır. 4- Berilyum Be • 1828 yılında birbirlerinden bağımsız olarak Friedrich Wöhler ve Antony Bussy tarafından elde edilmiştir.• Gri renklidir katıdır.• Uçak ve uzay araçlarının yapımında elektrik ve ısı iletkeni olarak kullanılır. 5- Bor B • 1808 yılında Humphry Davy, Gay–Lussac ve Thenard tarafından ilk defa elde edilmiştir.• Oda koşullarında katı halde bulunur.• Isıya dayanıklı renkli cam imalatında, seramiklerde ve roket yakıtlarında kullanılır. 6- Karbon C • Saf haldeyken karbon, elmas, grafit, is, kömür gibi 4 tane allotropu vardır birçok çeşitli maddelerde bulunur.• Grafitin yapısı siyah, elmasın yapısı ise renksiz bir katıdır. • Yeryüzünde kömür, petrol, doğal gaz gibi maddelerin ve canlıların yapısında bulunup canlılar açısından çok önemlidir. 7- Azot N • Azot ilk olarak 1772 yılında Daniel Rutherford tarafından keşfedildi. • Renksiz ve kokusuz bir gazdır.• Canlılar için gerekli temel elementlerden biridir.• Sıvı azot soğutma amacıyla kullanılır.• Bazı azot bileşikleri tarımda gübre olarak kullanılır. 8- Oksijen O • Oksijen ilk olarak 1774 yılında Joseph Priestley ve Carl Wilhelm Scheele tarafından keşfedilmiştir.• 1781 yılında Lavoisier, oksijenin havada bulunan ve yanmaya etki eden bir madde olduğunu keşfetmiştir.• Renksiz bir gazdır.• Canlıların yaşaması için gerekli temel elementtir.• Dalgıçların ve astronotların solunum yapmaları için kullandıkları oksijen tüplerinde bulunur. 9- Flor F • İlk defa 1886 yılında Henri Moissan tarafından elde edilmiştir. • Açık sarı renkli bir gazdır.• Diş macunları ve deodorantların yapısında bulunur.• Buzdolabı ve klimaların soğutma sisteminin çalışmasında kullanılır. 10- Neon Ne • Neon 1898 yılında William Ramsay ve Morris Travers tarafından keşfedilmiştir. • Renksiz bir gazdır.• Renkli reklam panolarının aydınlatılmasında ve televizyon tüplerinde kullanılır. 11- Sodyum Na • Sodyum ilk olarak 1877 yılında Humphrey Davy tarafından elde edilmiştir. • Yumuşak, kaygan bir metal olup gümüşümsü beyaz renkli bir katıdır.• Doğada en çok sofra tuzunun sodyum klorürün yapısında bulunur.• Kağıt, gıda, tekstil, kimya, sabun, cam ve metal gibi bir çok endüstriyel kullanılır. 12- Magnezyum Mg • 1755 yılında İngiltereli Joseph Black tarafından ilk olarak keşfedilmiştir.• Gümüşümsü beyaz renkli bir metaldir.• Oda koşullarında katı halde bulunur.• Hafif bir metal olduğu için hava taşıtlarının yapımında kullanılır.• Kurutulmuş meyvelerde bulunur. 13- Alüminyum Al • 1827 yılında Wohler tarafından bulunmuştur. • Alüminyum yumuşak ve hafif bir metaldir.• Mat, gümüşümsü renkli bir katıdır.• Mutfak araç gereçlerinin, elektrik kablolarının ve içecek kutularının yapımında kullanılır. 14- Silisyum Si • Silisyumun ilk keşfi 1824 yılında Berzelius tarafından gerçekleştirilmiştir. • Yeryüzünde en fazla bulunan elementlerden biridir.• Koyu gri renkli bir katıdır.• Kumda, kilde, cam yapımında ve yapı malzemelerinde bulunur. 15- Fosfor P • Fosfor ilk olarak 1669 yılında Hennig Brand tarafından keşfedildi.• Fosfor renksiz, beyaz, kırmızı ve siyah renklerinde bulunabilir.• Oda koşullarında katı halde bulunur.• Canlıların sinir ve kemik dokularında görevlidir.• Suni gübre yapımında kullanılır. 16- Kükürt S • Kükürt, antik çağda bilinen dokuz elementten biriydi. Kükürdün kimyasal bir element olduğunu 1777’de Lavoisier ortaya attı. 1810 yılında Gay Lussac ile Thenard tarafından deneysel olarak doğrulandı.• Sarı renkli tatsız, kokusuz bir maddedir.• Oda koşullarında katı halde bulunur.• Isı ve elektriği iyi iletemez.• Barut ve sülfürik asit yapımı ile kuru meyvelerde mikrop öldürücü olarak kullanılır. 17- Klor Cl • Klor ilk olarak 1774 yılında Carl Wilhelm Scheele tarafından keşfedildi. 1810 yılında ise Humphry Davy tarafından bugünkü ismi verildi.• Sarı–yeşil renkli zehirli bir gazdır.• Doğada en çok sofra tuzunun yapısında bulunur.• İçme sularında mikrop öldürücü olarak bulunur. 18- Argon Ar • 1785 yılında havada argon olduğu ilk defa Henry Cavendish tarafından iddia edilmiş ve 1894 yılında Lord Rayleigh ve William Ramsay tarafından keşfedilmiş. • Kokusuz ve renksiz bir gazdır.• Ampullerde ve flüoresan tüplerinde kullanılır. 19- Potasyum K • Potasyum ilk olarak 1807 yılında Humphrey Davy tarafından elde edilmiştir. • Gümüşümsü beyaz renkli bir katıdır.• Sıvı deterjan, gübre, barut, cam ve lens yapımında kullanılır. 20- Kalsiyum Ca • İlk olarak 1808 yılında Berzelius ve Pontin tarafından, daha sonra saf olarak ilk defa Humphry Davy tarafından elde edilmiştir.• Gümüş gibi parlak ve beyaz renkli bir katıdır.• Çimento, alçı, kireç gibi maddeler ile dişlerin ve kemiklerin yapısında bulunur. kimya dersi elementlerin kullanım alanları, elemen nedir, elementlerin özellikleri, 9. sınıf elementler Kimya - Elementleri Kullanma Alanları Tüm Elementler 1. Hidrojen H Ticari gübrelere azot bağlanmasında, katı ve sıvı yağların doyurulma işleminde hidrojenasyon, metanol, amonyak ve hidroklorik asit gibi bileşiklerin eldesinde kullanılır. Kaynak yapımında, hidrojen balonlarını şişirmede ve petrolün işlenmesinde kullanılmasının yanında, şimdilik daha çok roketlerde olmak üzere yakıt olarak da kullanılır. "Hidrojen Yakıt Gözeleri", hidrojen gazından elektrik enerjisi eldesi için geliştirilmekte olan bir teknolojidir. Çevre dostu hidrojen, doğal gaz ve benzine alternatif olarak kabul edilmesinin yanında, kimyasal işlemlerde, metalürjide ve rafinerilerde de kullanılabilecek niteliktedir. Döteryum ve trityum izotopları da, nükleer fisyon ve füzyon işlemlerinde kullanılmaktadır. 2. Helyum He Zeplin ve balon gibi hava taşıtlarını şişirmede kullanımıyla bilinen helyum gazı; kaynakçılıkta, germanyum ve silisyum kristallerinin yapımında, titanyum ve zirkonyum eldesinde, süpersonik rüzgar tünellerinde ve derin dalış tüplerinde de kullanılır. Ayrıca, düşük sıcaklık araştırmalarında ve nükleer enerji santrallerinde "soğutucu" olarak da önemlidir. Tüm elementler arasında, en düşük erime ve kaynama sıcaklıkları helyuma aittir. Makro ölçüde bile atomik özelliklerini göstermesi nedeniyle "kuantum sıvısı" olarak da adlandırılan ve ısı iletkenliği olağanüstü derecede yüksek olan sıvı helyum, manyetik rezonans görüntülemede MRI ve kanser teşhisi için MRE'de de kullanılır. Yakın zamanda, sıvı roket yakıtı sıkıştırmada da helyumdan faydalanılmaya başlandı. 3. Lityum Li Seramik ve cam yapımında, pil üretiminde, yağlayıcı ve alaşım sertleştirici maddelerin bileşiminde, A vitamini sentezinde, nükleer santrallerde soğutucu görevinde ve roketlerde itici kuvvet sağlamada kullanılır. Katı elementler içinde en yüksek özgül ısı kapasitesine sahip olması nedeniyle, ısı iletiminde kullanılan sıvıların bileşiminde yer alır. Ancak, su ya da asit gibi çözücülerle karşılaştığında yüksek bir patlama ya da parlama özelliğine sahip olması ve özellikle sinir sistemi için zehirli etki göstermesi nedeniyle, dikkatli kullanılması gerekir. Bazı lityum bileşikleri, beyin rahatsızlıkları ve psikolojik hastalıkların tedavisinde kullanılan ilaçların içeriğinde yer alır. 4. Berilyum Be Yüksek oranda ısı emebilme özelliği nedeniyle, hava ve uzay taşıtlarında, iletişim uydularında, nükleer santrallerde ve füze yapımında kullanılır. Ayrıca, hafif metal alaşımlarında, X-ışını tüplerinin pencerelerinde ve saat zembereklerinin yapımında da kullanılır. Yüksek bir erime noktasına sahip olması, hafifliği ve çelikten çok daha esnek bir metal olması nedeniyle, bilgisayar parçaları yapımında, jiroskoplarda ve inşaat sektöründe sık tercih edilen bir elementtir. Berilyumun bakır alaşımı da, kaynak yapımında, elektrik bağlantılarında ve elektrotlarda kullanılır. Zümrüt ve akuamarin, berilyumun değerli kristal formlarıdır. Berilyum ve tozları, zehirli olmalarının yanında, özellikle akciğerlerde kansere yol açabilmektedirler. 5. Bor B Amorf bor, ayırt edici yeşil rengi için pirotekni fişekçilik alanında ve ateşleyici olarak roketlerde kullanılır. Tenis raketlerinin, nükleer santrallerde kullanılan regülatörlerin ve ısıya dayanıklı cam ürünlerinin yapımında da önem taşır. Borun en önemli ticari bileşiği, yalıtım amaçlı cam elyafının ve bir ağartıcı olan sodyum perboratın yapımında kullanılmaktadır. Diğer bor bileşikleri de, borosilikat camların yapımında kullanılır. Tekstil alanında önem taşıyan bir diğer bor bileşiğiyse, borik asittir. Elektriğe kaşı yalıtkan davranırken, bir metalinkine benzer ısı geçirgenliği gösteren boron nitrit bileşiği, aynı zamanda, karıştırıldığı herhangi bir maddeyi elmas sertliğine getirici özelliktedir. Titanyum ve tungsten ile birlikte kullanımı sonucunda, ağırlığı düşük ancak ısıya karşı dirençli alaşımlar elde edilir. Boron-10 izotopu, nükleer santrallerde ortamdaki nötronları hızla emerek tepkimeleri yavaşlatmak ya da durdurmak için, nükleer radyasyona karşı kalkan olarak ve nötron belirleyici aletlerde kullanılır. Yakın zamanda artrit eklem iltihabı tedavisinde kullanılmaya başlanan bor bileşikleri de umut vaat ediyor. Göz dezenfektanlarının bileşiminde de bor bulunuyor. 6. Karbon C Tüm organik bileşiklerin yapısına giren karbon, sıvı yağların dehidrasyonunda sudan arındırılmasında, ayrıca demir ve alaşımlarının işlenmesinde kullanılır. Çelik yapımında, nükleer tepkimelerin kontrolünde, lastiklerin renklendirilmesinde, plastik sanayinde, boya pigmentlerinin eldesinde ve yağlayıcı maddelerin yapımında da bu elementten yararlanılır. Kurşun kalemlerde kullanılan grafit formu ve elmas formu, karbon elementinin iki önemli allotropudur. Karbon-14 izotopu da, radyoaktif yaş tayininde kullanılır. Karbonun "fulleren" denen küre biçimli ya da "nanotüp" denen silindir biçimli molekülleri de, son yıllarda özellikle elektronik ve nanoteknoloji alanlarında devrimsel ilerlemeler sağlamaktadır. 7. Azot N Standart sıcaklık ve basınç altında son derece kararlı olan ve atmosferin %78'ini oluşturan azot gazı, besinlerin ve kimyasalların saklanmasında kullanılır. Çok soğuk olan -196°C sıvı azotsa, çok düşük sıcaklıklarda gerçekleştirilmesi gereken dondurma işlemlerinde kullanılır. Sperm bankalarında spermlerin dondurularak saklanması, sıvı azotla gerçekleştirilir. Ticari olarak en çok değer taşıyan azot bileşiği amonyaktır NH3. Güçlü bir çözücü olan amonyak, gübrelerin bileşiğinde bulunan ve plastik endüstrisinde de önemli yeri olan "üre" maddesinin eldesinde kullanılır. Azot, proteinler başta olmak üzere, organik bileşiklerin yapısında yer alan çok önemli bir elementtir. Azotun tüm bileşikleri, ya oksitleyici özelliktedirler, ya da güçlü birer reaktiftirler. Bu nedenle de, uygun koşullarda şiddetli tepkimeler verirler. Bunların arasında TNT trinitrotoluen, ve amonyum nitrat sayılabilir. 8. Oksijen O Bitkilerin ve hayvanların yaşamlarını devam ettirebilmeleri, solunum gazı olan oksijenin O2 varlığına bağlıdır. Atmosferin %21'i, oksijen gazından oluşmaktadır. Hastanelerde, solunum rahatsızlıkları gösteren hastaların tedavisi için de oksijen gazı sıkça kullanılır. Ayrıca çelik üretiminde, kaynak yapımında, suyun saflaştırılmasında ve beton eldesinde de oksijen kullanılır. Paslanma da, oksijenin varlığında gerçekleşir. 9. Flor F Flor ve bileşikleri, uranyum başta olmak üzere, çok sayıda ticari kimyasalın üretiminde kullanılır. Hidroflorik asit, aydınlatma ampullerinin camları üzerine yazı yazılması işleminde kullanılırken; son yıllarda ozon tabakası üzerindeki zararlı etkilerinden dolayı üretimi ve kullanımı sınırlandırılmaya çalışılan kloroflorokarbon gazları CFC havalandırma ve soğutma aygıtlarında kullanılır. Teflon içeriğinde de flor yer alır. Diş macunları içeriğinde bulunan florit, belirli bir oranın altında olduğu sürece, diş çürüklerinin oluşumunu önler. Element halindeki flor, yüksek özgül itici gücü nedeniyle, roketlerde itici kuvvet sağlamak amacıyla denenmektedir. 10. Neon Ne Akla gelen ilk kullanım alanı renkli reklam aydınlatmaları olsa da; yüksek voltaj göstergelerinde, paratonerlerde, dalga metre tüplerinde ve televizyon tüplerinde de neon kullanılır. Gaz lazerlerinin yapımında, helyumla birlikte kullanılır. Sıvı neon, günümüzde ticari olarak elde edilebilmekte ve soğutucu olarak kullanılmaktadır. 11. Sodyum Na Eczacılık, tarım ve fotoğrafçılık alanlarında sıkça kullanılır. Sokak aydınlatmalarında, pillerde, cam yapımında ve sofra tuzu NaCl eldesinde kullanılan önemli bir bileşendir. Sıvı sodyum, nükleer santrallerde soğutucu görevinde de kullanılmaktadır. Dünya kabuğunun % oluşturan sodyum, dünyada en bol bulunan altıncı elementtir ve alkali metaller arasında da en bol bulunanıdır. Buna karşın, doğada element halinde rastlanmaz ve kuru sodyum kloridin NaCl elektrolizi yoluyla elde edilir. Metal hali, esterlerin oksijenli asitler ve alkollerin tepkimesi sonucu oluşan maddeler ve çeşitli organik bileşiklerin eldesi için önemlidir. Çeşitli alaşımların yapılarının kuvvetlendirilmesinde ve dökme metallerin saflaştırılmasında kullanılır. NaK alaşımı, önemli bir ısı ileticisidir. Sodyum elementinin diğer önemli bileşikleriyse soda külü Na2CO3, kabartma tozu NaHCO3 ve sodyum nitrattır NaNO3. 12. Magnezyum Mg Fotoğraf makinelerinin gövde ve flaş kaplamalarında, işaret fişeklerinde ve yangın bombaları başta olmak üzere pirotekni alanında yoğun olarak kullanılır. Alüminyumdan üçte bir oranında daha hafif olması nedeniyle, alaşımlarından uçak ve füze yapımında faydalanılır. Eczacılık alanında önem taşıyan bileşikleri de vardır. İtici özellikteki bileşiklerin yapısına katılır. Döküm demir yapımında ve uranyum başta olmak üzere çeşitli metallerin tuzlarından saflaştırılması işleminde kullanılır. Şömine tuğlalarının, aydınlatma ampullerinin, renk maddelerinin ve filtrelerin yapımında da yeri vardır. Yeşil bitkilerde bulunan klorofil yapısında da yer alır. 13. Alüminyum Al Çeşitli mutfak aletlerinin ve dekorasyon malzemelerinin ana yapım maddesidir. Bakır, magnezyum ve diğer metallerle oluşturduğu alaşımlar, saf halinden çok daha güçlü özelliklere sahiptir. Bu nedenle de bu tip alaşımlar; hafif ancak güçlü metallerin gerek duyulduğu, başta füze ve uçak yapımı olmak üzere, her türlü alanda kullanılır. Teleskop aynaları kaplamalarında ve dekoratif kağıtların yapımında da bu elementten yararlanılır. Elektrik iletkenliği bakırın yalnızca %60'ı kadar olsa da, hafif yapısı nedeniyle elektrik iletim hatlarında kullanılır. 14. Silisyum Si Silisyum ya da silikon, kullanım alanı en geniş olan elementlerden biridir. Kum ve kil formu, beton ve tuğla yapımında kullanılır. Yüksek sıcaklıklarda çalışma koşullarına çok dayanıklı bir elementtir. Silikat formuysa, mine, emaye ve çanak-çömlek yapımında önemlidir. Çeliğin bileşimine de katılır. Kusursuz mekanik, optik, termal ve elektriksel özellikler taşıyan en ucuz madde olan kum halindeki silika, camın da esas bileşenidir. Aşırı saf silisyum, bor, galyum, fosfor ya da arsenik ile güçlendirildiğinde; transistörler, güneş gözeleri ve doğrultucular gibi, elektronik endüstrisinde büyük önem taşıyan aygıtların yapımında kullanılan silikon karışımları elde edilir. Elektronik mikroçiplerin yapımında yarıiletken olarak kullanılır. Diatomlar ve radyolaryalar gibi omurgasızların dış iskeletlerinin yapısına katılması nedeniyle de, yaşamsal önem taşımaktadır. Bu dış iskeletler, daha sonra dibe çökerek, çeşitli kayaçların yapısına katılır. Bitkilerin ve insan iskeletinin yapısında da silisyum bulunur. Silikon karbid SiC, bilinen en sert maddelerden biridir. 15. Fosfor P Çeşitli alaşımların yapımına katılan fosfor, sodyum ampullerinin yapımında kullanılan camların eldesinde önemlidir. Fosforik asit, özellikle gübre eldesindeki kullanımıyla, son yıllarda tarım ve hayvancılıkta büyük önem taşır hale gelmiştir. Havai fişek, kibrit, deterjan ve diş macunu yapımında kullanılan fosfor, zararlılarla mücadelede kullanılan çoğu kimyasalın pestisitlerin bileşiminde de bulunur. Canlılarda hücre içeriğinin yaşamsal bir bileşeni olarak, özellikle sinir ve kemik dokuları için çok önemlidir. Kemik külünden elde edilen kalsiyum fosfat, kabartma tozunun yapısına katılan mono kalsiyum fosfatın eldesinde kullanılır. Trisodyum fosfat ise, suların yumuşatılmasında, temizlikte ve paslanmaya karşı kullanılan önemli bir fosfat bileşiğidir. 16. Kükürt S Siyah barutun ve pillerin temel bileşenlerinden biri olan kükürt, mantar öldürücü kimyasalların fungusitlerin ve doğal kauçuğun yapımında kullanılır. Fosfat içerikli gübrelerin bileşimine de katılan kükürtün, ticari açıdan en fazla değer taşıyan bileşiği sülfürik asittir. Sülfit kağıdı başta olmak üzere çeşitli kağıtların yapımında, buharla dezenfekte işlemlerinde ve kurutulmuş meyvelerin ağartılmasında kullanılır. Yağların, vücut sıvılarının ve iskelet için gerekli minerallerin yapısında yer alması nedeniyle de, yaşamsal önem taşır. 17. Klor Cl Dünyanın her yerinde, içme sularının dezenfekte edilmesinde kullanılır. Ayrıca, kağıt yan ürünlerinin, boya maddelerinin, tekstil ürünlerinin, petrol ürünlerinin, çeşitli ilaçların, antiseptiklerin, böcek öldürücülerin insektisitlerin, çözücülerin, plastik ürünlerin ve çok çeşitli tüketim malzemelerinin eldesinde kullanılır. Kloroflorokarbonlar CFC, kloratlar ve kloroform gibi çok çeşitli bileşiklerin yapısında yer alması nedeniyle, kimya endüstrisinde önemli yer tutmaktadır. 18. Argon Ar Elektrikli aydınlatma ampullerinde ve floresan tüplerde kullanılır. Elektrik arklarıyla yapılan kesim ve kaynak işlemlerinde, ayrıca, silikon ve germanyum kristallerinin üretiminde koruyucu soygaz olarak kullanılır. Titanyum ve benzeri reaktif elementlerin eldesinde rol oynar. Radyasyon seviyelerini ölçen Geiger sayaçlarında da kullanılır. 19. Potasyum K Bitkilerin gelişimi için çok önemli bir element olan potasyum, çoğu toprak tipinin bileşiminde yer alır ve gübrelerin yapısına da katılır. Cam, sabun, lens ve benzeri maddelerin yapımında, ayrıca yanıcı-patlayıcı maddelerin bileşiminde kullanılır. Sodyum ve potasyum alaşımı NaK, iyi bir ısı ileticidir. Potasyumun çoğu tuzu, hem kimyasal hem de ticari açıdan önem taşır örneğin, potasyum nitrat, potasyum karbonat, potasyum sülfat, vs. 20. Kalsiyum Ca Toryum, uranyum ve zirkonyum gibi metallerin hazırlanmasında ve çeşitli alaşımların eldesinde kullanılır. Sıvı yağların dehidrasyonunda da kalsiyumdan yararlanılır. Canlıların kemik, diş, kabuk ve benzeri dış iskelet yapılarında yer alır. Bitkilerin bünyesinde de bulunur. Dünya kabuğundaki en bol beşinci element olması karşın, çok reaktif olması nedeniyle asla element halinde bulunmaz. Kireçtaşı, jips ve floritin yapısında da vardır. 21. Skandiyum Sc Cıva buharlı lambaların içine katıldığında, güneş ışığına benzer çok verimli bir ışık kaynağı oluşturur. Bu nedenle bu element, güçlü ışıklandırmalarda kullanılır. Radyoaktif izotopu olan Sc-46, rafinerilerde ham petrol ve benzeri maddeler için iz sürücü olarak kullanılır. Sızıntı tespit edicilerde ve uzay endüstrisinde kullanılmasının yanı sıra, tohum yeşertici kimyasalların bileşiminde de yer alır. 22. Titanyum Ti Çeşitli metallerle birlikte kullanılan çok önemli bir alaşım elementidir. Bu alaşımlar, hafiflik, sağlamlık ve ısıya dayanıklılığın önem taşıdığı endüstrilerde kullanılır. Titanyum, çelik kadar dayanıklı, ancak ondan %45 daha hafiftir. Alüminyumdansa %60 daha ağır olmasına karşın, 2 kat daha dayanıklıdır. Dayanıklılığı ve asitlere karşı dirençli oluşu nedeniyle, çeşitli alaşımların yapısına katılır. Deniz suyuna karşı eşsiz bir dayanıklılığa sahip olması nedeniyle, deniz suyundan tatlı su elde edilen tesislerde ve tuzlu suya temas eden gemi donanım parçalarının yapımında kullanılır. Kalıcılık ve kapatıcılık özelliği nedeniyle, farklı tipteki boyaların yapısına da katılır. Kızılötesi ışığı yansıtma özelliği gösteren titanyum boyasından, ısı nedenli görüş kaybının yaşandığı güneş gözlemevlerinde de yararlanılır. Titanyum tetraklorit bileşiği, camların renklendirilmesinde kullanılır. Beyaz ve iyi kapatıcı bir pigment olan titanyum dioksit TiO2 de silgi, kağıt, boya ve benzeri maddelerin yapımında kullanılır. Safir ve yakut kristallerinin yıldız şekilleri, içeriklerindeki titanyum dioksitten ileri gelir. 23. Vanadyum V Paslanmaz çelik üretiminde önemli bir katkı maddesidir. Çelik yüzeylerinin titanyum kaplanması işleminde de, bağlayıcı element olarak kullanılır. Vanadyum pentoksit bileşiği, seramik yapımında katalizör ve boya sabitleyici olarak kullanılır. Ayrıca, süperiletken mıknatısların yapımında, çok dayanıklı ve uzun ömürlü alaşımların eldesinde de kullanımı vardır. 24. Krom Cr Çeliğin sertleştirilmesinde, paslanmaz çelik üretiminde ve çeşitli alaşımların eldesinde kullanılır. Özellikle otomobil parçalarında ve kesici aletlerde korozyon önleyici kaplama olarak kullanımı da yaygındır. Yüksek erime sıcaklığı nedeniyle, tuğla ve kalıp yapımında da rağbet görmektedir. Krom, cama zümrüt yeşili bir renk verir ve sık tercih edilen bir katalizördür. Yakut ve zümrütün rengini veren de krom elementidir. 25. Manganez Mn Kuru pillerde depolarizatör olarak ve cam üzerinde demir kirliliği nedeniyle oluşan yeşil rengi yok etmede kullanılır. Ametist taşının rengini veren de manganezdir. Çelik ve pil üretiminde, demiryolu makaslarının ve kasaların yapımında, ayrıca seramik sanayiinde kullanılır. Güçlü bir oksitleyici olan permanganat MnO4, eczacılık çalışmalarında nicel analizlerde kullanılır. Canlılar için önemli bir eser element olan manganez, özellikle hayvanlarda B1 vitamini kullanımında rol oynar. 26. Demir Fe Bitkilerin ve hayvanların yaşamı için son derece önemli bir element olan demir, hemoglobin pigmentinin yapısında da oksijen taşıyıcı olarak işlev görür. Saf halde demir olarak, sıklıkla karbon ve diğer metallerle alaşım halinde kullanılır. İnşaatlarda beton kolon, kiriş ve yüzeylerin güçlendirilmesinde kullanılır. Çelik sanayiinin ana hammaddesidir. 27. Kobalt Co Demir, nikel ve diğer metallerle birleştirilerek, "Alnico" adı verilen ve alışılmışın dışında manyetiklenme gücüne sahip olan alaşımın eldesinde kullanılır. Manyetik ve paslanmaz çelik eldesinde, jet türbinlerinde ve gaz türbin jeneratörlerinde kullanılan alaşımların üretiminde de yararlanılır. Dayanıklı ve oksitlenmeye karşı dirençli bir metal olması nedeniyle, elektrolizle kaplama işleminde de kullanılır. Porselen ve cam sanayilerinde, kalıcı ve parlak mavi rengin üretilmesinde kobalt tuzları kullanılmaktadır. Canlıların beslenmesinde de önem taşımaktadır. Kobalt-60 izotopu, kanser tedavisinde kullanılır. 28. Nikel Ni Paslanmaz çelik başta olmak üzere, korozyona dirençli alaşımların eldesinde kullanılır. Bakır-nikel alaşımlarından yapılan tüpler, deniz suyundan tatlı su elde edilen tesislerde kullanılır. Madeni paraların, nikel-kadmiyum pillerin ve zırh kaplamalarının yapımında da yararlanılır. Nikel kaplama, diğer metalleri koruyucu özelliktedir. Korozyona karşı dayanıklı oluşu nedeniyle, elektrolizle kaplama işlemlerinde de tercih edilir. 29. Bakır Cu Bakırın en önemli kullanım alanı, elektrik-elektronik sanayidir. Elektrik iletkenliği çok yüksektir. Madeni para ve silah yapımında kullanılan metal alaşımlarının büyük çoğunluğu bakır içerir. Diğer alaşımları da, kuyumculukta ve bronz heykelciliğinde kullanılır. Pirinç ve bronz, bakır alaşımlarıdır. Tarımda, su yosunu öldürücü algasit olarak kullanılır. Şekerlerle yapılan analitik kimya testlerinde kullanılan Fehling çözeltisi gibi çeşitli bileşimler de bakır içerirler. 30. Çinko Zn Diğer metallerle çok sayıda alaşımın yapısına katılır. Otomotiv, elektrik ve donanım endüstrilerinde kullanılan döküm kalıplarının yapımında da çinko yer alır. Demir ve benzeri metallerin, korozyona karşı önlem amacıyla galvanizlenmesinde de kullanılır. Çinko oksit; boya, yazıcı mürekkepleri, sabun, tekstil ürünleri, elektronik aletler, kauçuk yan ürünleri, yer kaplamaları, plastik ve kozmetik ürünler gibi günlük yaşamımızın çeşitli tamamlayıcılarında karşımıza çıkmaktadır. Çinko sülfit floresan özelliğe sahiptir ve parlak kadranların, floresan lambaların, X-ışını ve televizyon ekranlarının yapımında kullanılır. Hayvanların beslenmesinde de önemli bir yer tutmaktadır. 31. Galyum Ga Cam ve porselenlere ıslak bir görünüm vermekte kullanılır. Cam üzerine sürüldüğünde, oldukça parlak bir ayna oluşturur. Yarı iletkenlerin ve transistör benzeri aygıtların üretiminde yaygın olarak kullanılır. Ayrıca, kuartz termometrelerin ve lazer diyotlarının yapımında ve tümör tespitinde de kullanılır. Galyum arsenit, elektriği doğrudan ışığa çevirebilme özelliğine sahiptir. 32. Germanyum Ge Bu elementin arsenik, galyum ya da diğer elementler ile takviye edilmiş hali, elektronik uygulamalarda yaygın olarak kullanılır. Yarı iletken olarak kullanımı da oldukça yaygındır. Germanyum ve germanyum oksit, kızılötesi ışığa karşı şeffaftır. Bu nedenle, kızılötesi spektroskoplar gibi muhtelif optik aletlerde ve hassas kızılötesi detektörlerinde kullanılırlar. Optik özellikleri nedeniyle, geniş açılı kamera merceklerinde, projektörlerde ve mikroskop merceklerinde de tercih edilen bir bileşendir. Bazı germanyum bileşikleri, belirli bakteri türlerine karşı özgül etkinlik göstermeleri nedeniyle, kimyasal tedavi yöntemlerinde kullanılmaktadır. 33. Arsenik As Bronz eldesinde, pirotekni alanında, mermi ve güllelerin sertliğinin ve şeklinin sağlanmasında kullanılır. Bazı bileşikleri tarım alanında böcek öldürücü ya da zehir olarak kullanılmaktadır. Transistörler gibi hareketli parçaları bulunmayan aygıtların yapımında da son zamanlarda önem kazanmıştır. Lazerlerin, LED'lerin ve yarıiletkenlerin de yapısına katılır. Solunduğunda güçlü bir karsinojen kanser yapıcı olan arsenik, bağırsaklar ve karaciğer üzerinde yüksek derecede tahribata neden olur. Zararlılarla mücadele için kullanılan kimyasalların ve ahşap koruyucuların bileşiminde bulunan arsenik, yutulması durumunda zehir etkisi gösterir. 34. Selenyum Se Fotoiletken özelliği nedeniyle fotokopi makinelerinde kullanılır. Cam endüstrisinde, özellikle yakut renkli cam ve mine yapımında kullanılır. Ayrıca, fotoğrafik toner, fotoelektrik gözeler, televizyon kameraları ve ışıkölçerlerin yapımında; güneş gözelerinde yarıiletken ve çelik yapımında da katkı maddesi olarak kullanımı vardır. 35. Brom Br Su arıtma bileşiklerinin, ağartıcıların, çeşitli ilaçların, alevlenmeyi önleyici kimyasalların, fumigantların ve fotoğrafçılıkta kullanılan inorganik bromitlerin yapısına katılır. Organik bileşikleri de, iyi birer çözücü olarak değerlidir. 36. Kripton Kr Seri fotoğrafçılıkta kullanılan bazı flaş lambalarında bulunur. Floresan ampullerde ve dalga boyu standardı olarak morötesi UV lazerlerde de kullanılır. Kripton-85 izotopu, çeşitli katıların bünyesine yerleştirilerek, kimyasal analizlerde kullanılır. 37. Rubidyum Rb Çok kolay iyonlaşması nedeniyle, sezyuma alternatif olarak, uzay araçlarındaki "iyon motorlarında" kullanılmaktadır. Vakum tüplerinin ve fotosellerin de yapısına katılan önemli bir bileşendir. Özel camların yapımında ve kalp araştırmalarında da kullanılır. Ayrıca katalizör olarak kullanımı da vardır. 38. Stronsiyum Sr Renkli televizyonlar için görüntü tüplerinin ve demir esaslı mıknatısların yapımında, çinkonun saflaştırılmasında, işaret fişeklerinde ve havai fişeklerde kırmızı rengin elde edilmesinde kullanılır. Nükleer pillerde ve fosforlu boyaların yapımında da bu elementten yararlanılır. Stronsiyum titanat, yüksek bir kırılma indisine ve elmastan daha geniş bir optik dağılıma sahip olması nedeniyle, ilgi çekici bir optik maddedir. 39. İtriyum Y Krom, molibden, zirkonyum ve titanyum gibi elementlerde tane boyutunun küçültülmesinde; alüminyum ve magnezyum alaşımlarının dayanıklılıklarının artırılmasında, vanadyum ve benzeri metallerde oksidasyonun önlenmesinde, etilen polimerlerinin oluşturulduğu tepkimelerin katalizlenmesinde, cam ve seramik yapımında, ateşe dayanıklı tuğla yapımında, kamera merceklerinde ve lazer sistemlerinde kullanılır. Evropyum elementiyle birleştirilmiş hali, renkli televizyonlarda kırmızı renk eldesinde kullanılır. En önemli bileşiklerinden biri olan itriyum oksit, son derece etkili mikrodalga filtreleri olan itriyum-demir bileşimli lal taşlarının oluşturulmasında kullanılır. İtriyum içerikli lal taşları, ilginç manyetik özellikler gösterirler. İtriyum-alüminyum taşı da, yapay elmas olarak değer görür. 40. Zirkonyum Zr Çelik eldesinde, vakum tiplerinde, cerrahi uygulamalarda, flaş ampullerinde, patlayıcılarda ve yapay ipek eldesinde kullanılır. Paslandırıcı maddelerle çalışan kimya dallarında da geniş kullanımı vardır. Niyobyumla birleştiğinde, düşük sıcaklıklarda süperiletken özellik gösterir. Zirkonyum oksit, ısı şokuna dayanıklı laboratuvar malzemeleri üretiminde, metalürjik fırınların kaplanmasında ve ısıya dayanıklı madde olarak cam-seramik endüstrilerinde kullanılır. Ayrıca, vurmalı çalgıların ve fırın tuğlalarının yapımında da zirkonyumdan faydalanılır. 41. Niyobyum Nb Güçlü paslanmaz çeliklerin yapımında ve bazı paslanmaz çelik türlerinin kaynak çubuklarında, ayrıca demir dışı alaşımlarda da kullanılır. Bu alaşımlar, güçlü olmalarının yanı sıra, diğer özellikleri nedeniyle de boru hatlarının yapımında kullanılırlar. Termal nötronlara karşı düşük yutma kesiti nedeniyle, nükleer teknolojide de kullanım alanı vardır. Gemini uzay programı ve benzeri ileri uçuş araçlarının yapı sistemlerinde büyük miktarlarda niyobyum kullanılmıştır. Süperiletken özelliğe sahip olan ve güçlü manyetik alanlarda bile bu özelliğini yitirmeyen NbZr alaşımından yapılan teller, güçlü ve dayanıklı mıknatısların yapımında kullanılır. Kuyumculuk alanında da geniş kullanımı vardır. Nükleer reaktörlerde kullanılan paslanmaz çelik alaşımlarının, jet ve füzelerin, kesici aletlerin ve boru hatlarının yapımında da niyobyumdan faydalanılır. 42. Molibden Mo Isıya ve aşınmaya karşı dirençli olan belli nikel bazlı alaşımların yapımında kullanılır. Nükleer enerji uygulamalarında, elektrikli ısıtıcıların ince tellerinde, füze ve hava taşıtlarının parçalarının yapımında da yer alır. Petrolün ayrıştırılması işlemlerinde önemli bir katalizördür. Bitkiler için önem taşıyan bir eser elementtir. Molibden sülfit, özellikle yağların bozulmaya uğradığı yüksek sıcaklıklarda, kullanışlı bir yağlayıcı maddedir. Ultra-yüksek güçteki çeliklerin hemen hepsi, %8-25 arası oranda molibden içerir. 43. Teknesyum = Teknetyum Tc Tıp ve eczacılık araştırmalarında, radyasyon kaynağı olarak kullanılır. 44. Rutenyum Ru Platin ve Paladyum elementlerinin sertleştirilmesinde, göz tedavilerinde, yumurta kabuklarının kalınlık ölçümlerinde, dolma kalemlerin uçlarında ve elektrik kontaklarının yapımında kullanılır. Hava taşıtlarında, %10 oranında rutenyum içeren alaşımlar kullanılır. 45. Rodyum Rh Rodyum elementinin en önemli kullanım alanı, platin ve paladyum içerikli alaşımlarda sertlik sağlayıcı oluşundan kaynaklanır. Bu alaşımlar, ocak sarımları, elyaf ve elektrotlar gibi çeşitli malzemelerin yapımında kullanılır. Elektriğe karşı düşük derecede, aşınmaya karşıysa yüksek derecede dirençli olması nedeniyle, elektrik kontakları yapımında yararlı bir elementtir. Kaplanmış rodyum, olağanüstü serttir ve optik aletlerin yapımında kullanılır. Rodyum ayrıca, kuyumculuk ve dekorasyon alanlarında, telefon röleleri, far reflektörleri ve dolma kalem uçlarında da kullanılır. 46. Paladyum Pd Hidrojen ekleme ve çıkarma tepkimelerinde sık kullanılan bir katalizördür. Alaşımları, kuyumculuk alanında da kullanılır. Örneğin beyaz altın, altın elementinin paladyum ile oluşturduğu bir alaşımdır. Diş hekimliğinde, kol saati yapımında, seramiklere metal katılması işlemlerinde, elektrik rölelerinde ve ameliyat aletlerinin yapımında kullanılır. 47. Gümüş Ag En geniş kullanım alanı kuyumculuk ve gümüş işçiliğindedir. Ancak bu alanlarda kullanılan gümüş, %7,5 oranında bakır ya da başka bir metal içerir. Gümüş ayrıca, fotoğrafçılıkta çok geniş bir kullanıma sahiptir. Dişçilikte kullanılan alaşımların yapısında, lehim alaşımlarında, elektrik bağlantılarında, yüksek kapasiteli gümüş-çinko ve gümüş-kadmiyum pillerinde de gümüş kullanılır. Cam ya da metallerin üzeri gümüş boyayla kaplanarak, ayna üretilir. Yeni kaplanmış gümüş, görünür ışığın en iyi yansıtıcısıdır. Ancak, çok hızlı donuklaşır ve yansıtıcı özelliğinin büyük kısmını kaybeder. Morötesi UV ışık için zayıf bir yansıtıcıdır. Gümüş iyodit, bulutlara yağmur yağdırmak amacıyla kullanılır. Dünyada birçok ülke, madeni paraların yapımında da gümüş kullanmaktadır. 48. Kadmiyum Cd Kadmiyum, en düşük erime noktasına sahip alaşımların önemli bir bileşenidir. Kullanım alanları arasında %60 ile en büyük payı, elektroliz yoluyla kaplama alır. Nikel-kadmiyum pilleri, gözeleri ve lehim yapımında; ayrıca nötron yutucu özelliği nedeniyle nükleer reaktörlerde kontrol çubuklarında ve zırhlamada kullanılır. Bazı bileşikleri, siyah-beyaz ve renkli televizyon tüplerindeki fosforesan bileşiklerde kullanılır. Bazı bileşikleriyse, PVC maddeye dayanıklılık kazandırır. Kadmiyum ve bileşiklerinin çözeltileri zehirlidir. Sülfidi CdS, sarı pigment olarak kullanılır. 49. İndiyum In Düşük sıcaklıklarda eriyebilen alaşımların yapımında kullanılır. Örneğin, %76 oranında galyum, %24 oranında da indiyum içeren alaşım, oda sıcaklığında sıvıdır. Germanyum transistörlerin, damıtıcıların, termistörlerin ve fotoileticilerin yapımında kullanılır. Metallerin ve camın üzeri indiyumla kaplandığında, atmosferik aşınmaya karşı gümüşle yapılanlardan daha dayanıklı olan aynalar elde edilir. Nükleer santrallerde tepkime zicirlerinin düzenleyicisi olarak kullanılmasının yanında, güneş gözelerinin yapımında, ve ayrıca kan ve akciğer araştırmalarında kullanılmaktadır. 50. Kalay Sn Çelik konserve kutularının kaplama maddesidir. Ayrıca lehim, bronz, kalay ve kurşun alaşımlarında yer alır. Bazı diş macunlarının içeriğinde, kalay ve flor bileşiği oln SnF5 kullanılır. Süperiletken mıknatısların yapımında da kullanılır. Saf element halinin kullanımı çok sınırlıdır. 51. Antimon Sb Demir alaşımlarını sertleştirmekte kullanılır. Lehim, maskara, kızılötesi dedektörleri, diyotlar, kablo kaplamaları, kurşun piller, plastik ve çeşitli kimyasalların yapımında da kullanımı vardır. Seramik emaye ve cam boyamasında da kullanılır. 52. Tellür Te Bakırın ve paslanmaz çeliğin işlenebilirliğini artırır; demire katıldığındaysa dayanıklılığını artırarak, sülfürik asit nedenli aşınmanın etkisini azaltır. Seramik sanayinde, metal ürünlerin üretiminde, cam ürünlerin boyanmasında, bateri zillerinde, pil kaplama koruyucularında, elektrik dirençlerinde ve termoelektrik aletlerde de tellür kullanılır. 53. İyot I İyot bileşikleri, organik kimya ve eczacılık alanlarında çok önemlidir. Tıpta, iyoditler ve iyodin içeren tiroksin dahili olarak, tentürdiyot ve bu gibi iyot içerikli mikrop kırıcılar da harici olarak kullanılır. Bir zamanlar antibiyotik olarak kullanılmış, ancak, zehirli olması nedeniyle bu kullanıma son verilmiştir. Potasyum iyodit, fotoğrafçılık alanında kullanılır. Saf iyot çözeltisi de, nişasta için verdiği karakteristik koyu mavi renkle bir indikatör belirleyici sıvı görevi görür. 54. Ksenon Xe Elektron tüplerinin, stroboskopik lambaların, bakteri öldürücü lambaların ve yakut renkli lazerleri uyaran lambaların yapımında kullanılır. Molekülleri, parçacık fiziği alanında, yüksek molekül ağırlığının önem taşıdığı konularda, örneğin kabarcık odalarının ve probların içeriğinde kullanılır. İyon motorları için gaz olarak kullanımı da olasıdır. Xe-133 izotopu, birçok alanda kullanılan önemli bir radyoizotoptur. Kendisi zehirli olmamasına karşın, bileşikleri çok zehirlidir. Perksanatları, analitik kimyada oksitleyici olarak kullanılır. 55. Sezyum Cs Güneş gözelerinde, atom saatlerinde, kızılötesi lambalarında ve katalizör olarak, belirli elementlerin hidrojenlenmesinde kullanılır. Yakın zamanda, itici güç sistemlerinde de kullanılmaya başlanmıştır. Vakum tüplerinde, hava kalıntılarını yok etmek için kullanılır. Oksijene karşı eğilimi yüksektir ve kolay iyonize olur. Bu nedenle de, roket motorlarında itici olarak kullanılır. 56. BaryumBa Vakum tüplerinde, bujilerde, havai fişeklerde ve floresan lambalarda kullanılır. Baryum sülfat ve çinko sülfat içeren bir pigment olan "Litopon", iyi bir kaplayıcı maddedir ve sülfitlerin varlığında kararmaz. Baryum sülfat, kalıcı beyaz özelliğiyle boyaların içeriğinde, X-ışını incelemelerinde ve cam yapımında kullanılır. Barit, petrol kuyularını açmakta kullanılan sıvıların içeriğinde ağırlık kazandırıcı unsur olarak ve kauçuk yapımında, baryum karbonat fare zehiri olarak, baryum nitrat ve klorat da piroteknide fişekçilik yeşil rengin eldesinde kullanılır. 57. Lantan La Lantan içeren nadir toprak bileşikleri, karbon esaslı aydınlatmada ve özellikle sinema endüstrisinde, stüdyo aydınlatmalarında ve projeksiyonda kullanılır. La2O3 camın alkali direncini arttırır ve özel optik camların yapımında kullanılır. Küçük miktarlarla katkı maddesi olarak, granüllü dökme demir yapımında kullanılır. Yakın zamanda başlatılan çalışmalarda belirlendiği üzere, lantan içeren hidrojen emici sünger alaşımları, kendi hacimlerinin 400 katı kadar hidrojen tutup verebilmekte ve her hidrojen alışlarında açığa ısı enerjisi çıkarmaktadırlar. Dolayısıyla, bu alaşımların enerji depolama sistemleri alanında büyük bir potansiyel bulunuyor. Pahalı kamera merceklerinde de lantan kullanılır. Çakmaklarda kullanılan çakmaktaşları, pil elektrotları ve katalitik dönüştürücüler de lantan elementi içerir. 58. Seryum Ce Seryum bileşikleri, cam yapımında hem bileşen, hem de renk giderici olarak kullanılır. Seryum oksit de, cam parlatıcı olarak kullanılmaktadır. Petrol arıtımında katalizör olarak kullanılmasının yanında, metalürjik ve nükleer uygulamalarda da yeri vardır. Alaşımları ısıya dayanıklı hale getirmek için, yapılarına katılır. 59. Praseodim Pr Pr2O3 bilinen, işlenmesi en zor maddelerden biridir. Diğer nadir toprak metalleriyle birlikte, film stüdyolarında ışıklandırma ve projeksiyon amaçlı olarak kullanılır. Praseodim tuzları, cam ve emaye renklendirmede kullanılır. Kaynakçıların kullandığı koruyucu gözlüklerde de, praseodimin bir bileşiği olan "Didymium" camı kullanılır. Ayrıca, cam yapımı sırasında çıkan sarı ışığı filtreleme özelliği nedeniyle, cam yapımcılarının koruyucu gözlüklerinde de kullanılır. 60. Neodim Nd Cam üzerinde, mor renkten şarap kırmızısına ve griye kadar farklı renklerde gölgeler yapan bir renk vericidir. Bu camlardan geçen ışınlar, çok keskin emilim bantları gösterirler ve astronomi çalışmalarında kullanılırlar. Parlak mor camların ve kızılötesi ışınları süzen camların yapımında da neodim kullanılır. Praseodim elementiyle birlikte, kaynakçıların ve cam yapımcılarının kullandıkları koruyucu gözlüklerin yapımında kullanılır. Neodim tuzları da, emaye renklendirmede kullanılır. 61. Prometyum Pm Fosforesan özelliğe sahip bir malzeme tarafından soğurulduğunda, ışıldamaya yol açar ve bu özelliği nedeniyle, ışıldayan boya ve plastiklerin yapımında kullanılır. Güneş gözelerinde, ışığı yakalayıp elektrik akımına çeviren bir nükleer enerji pili gibi kullanılır. Pm-174 izotopunun kullanıldığı bu pillerin ömrü yaklaşık 5 senedir. Kalınlık ölçüm aletlerinde kullanımının yanı sıra, portatif X-ışını kaynağı olarak, ayrıca uzay sondaları ve uydularda da yardımcı güç sağlayan ısı kaynağı olarak kullanılır. Üretilen 30 kadar prometyum bileşiğinin çoğu renklidir. 62. Samaryum Sm Diğer nadir toprak elementleri gibi, sinema endüstrisinde karbon esaslı aydınlatmada kullanılır. Kalıcı mıknatıs olarak kullanılan SmCo5 mıknatıslığını yitirme açısından, bilinen en yüksek dirence sahip olan malzemedir. Etil alkolün hidrojenlenmesinde ve hidrojenden arındırılmasında kullanılan samaryum oksit, kızılötesi ışığın soğurulması amacıyla optik camlarda kullanılmakta ve nükleer santrallerde nötron soğurucu olarak işlev görmektedir. 63. Evropyum Eu İtriyumla oluşturduğu alaşım, renkli televizyonlarda kırmızı renk eldesinde kullanılır. Evropyum katılmış plastikler, lazerlerde kullanılır. Evropyum oksit de, fosforesan özelliği etkinleştirmede kullanılmaktadır. 64. Gadolinyum Gd Alışılagelmişin dışında süperiletken özellikler gösteren, ferromanyetik bir metaldir. Oda sıcaklığında da güçlü bir manyetizma gösterir. Demir, krom ve benzeri metallerin alaşımlarına %1 oranında bile katıldığında; bu alaşımların işlenebilirliği, ısıya ve oksidasyona karşı dirençleri artmaktadır. Gadolinyum-itriyum birleşiminden oluşan lal taşları, mikrodalga uygulamalarında kullanılır. Gadolinyum bileşikleri, televizyonlarda renk maddesi olarak kullanılır. 65. Terbiyum Tb Sodyum terbiyum borat, katı hal elektronik elemanlarda kullanılır. Terbiyum oksit, renkli televizyon tüplerinde kullanılan yeşil fosforu etkin hale getirici özellik gösterir. Yüksek sıcaklıklarda çalışan yakıt hücrelerini sağlamlaştırıcı kristal olarak, ZrO2 ile birlikte kullanılır. Alaşımlarda, lazerlerde ve elektronik aletlerin üretiminde de kullanılır. 66. Disprosiyum Dy Disprosiyum-nikel karışımı dolgu, nükleer santrallerde soğutucu çubuk olarak kullanılır. Bu dolgu maddesi, uzun süreli nötron bombardımanında bile boyutlarında bir değişiklik olmaksızın nötronları soğurabilme özelliğine sahiptir. Vanadyum ve diğer nadir toprak elementleriyle birlikte, lazer yapımında kullanılır. Disprosiyum-kadmiyum alaşımları, kızılötesi ışık kaynağı olarak, kimyasal tepkimeler üzerindeki çalışmalarda kullanılır. 67. Holmiyum Ho Nötron soğurma özelliği nedeniyle, nükleer santrallerde kontrol çubuklarının yapısına katılır. 68. Erbiyum Er Vanadyum elementine eklendiğinde, bu elementin sertliğini ve işlenebilirliğini artırır. Erbiyum oksit pembe renklidir ve cam, porselen, emaye sırlarında renklendirici olarak kullanılır. 69. Tulyum Tm Pahalı olması nedeniyle, kullanım alanları henüz sınırlıdır. Nükleer reaktörde bombardımana uğratılan Tm-169 izotopu, portatif X-ışını ekipmanında radyasyon kaynağı olarak kullanılabilir. Doğal tulyum, seramik manyetik maddeler olan ferritlerde ve mikrodalga ekipmanında kullanılır. 70. İterbiyum Yb İterbiyum paslanmaz çeliğin dayanıklılığını, tanecik inceliğini ve diğer mekanik özelliklerini iyileştirmede, metalürji ve kimya alanlarındaki deneylerde kullanılır. 71. Lutesyum Lu Termal nötron etkinliği sonrasında saf beta ışınımı yayan kararlı lutesyum çekirdekleri, çatlatma, alkilasyon, hidrojen ekleme ve polimerizasyon işlemlerinde katalizör olarak kullanılır. 72. Hafniyum Hf Aşınmaya karşı olağanüstü derecede dayanıklı olan bu element, çok iyi nötron soğurabilme özelliği nedeniyle nükleer denizaltılardaki reaktör kontrol çubuklarında kullanılır. Vakum tüplerinde de gaz emici niteliğiyle bir "gaz avcısı" olarak kullanılır. 73. Tantal Ta Elektrolitik kapasitörlerin, vakum fırınlarının, kimyasal işlemlerde kullanılan aletlerin, nükleer reaktörlerin, hava taşıtlarının ve füze parçalarının yapımında kullanılır. Vücut sıvılarının tamamına karşı dirençli olması nedeniyle, ameliyat gereçlerinin yapımında da tantal elementinden yararlanılır. Tantal oksitten elde edilen yüksek kırılma indisine sahip özel camlar, kamera merceklerinin yapımında kullanılır. Los Alamos'ta çalışan bilim insanları tarafından yapılan ve erime noktası 3738°C olan tantal karbid grafit alaşımı, yapılan en sert maddelerden biri olarak kabul ediliyor. 74. Tungsten W Tungsten ve alaşımları, elektrik ampullerindeki ince tellerin, elektron ve televizyon tüplerinin, elektrikli fırınlarda sarımların ve ısıtıcı elemanların yapımında kullanılır. X-ışını hedeflerinde, hava taşıtlarında ve metal buharlaştırma işlemleri gibi yüksek sıcaklık gerektiren uygulamalarda da kullanılır. Tungsten tozunun, elektronik endüstrisinde geniş bir kullanımı vardır. Tungsten karbid, metal işçiliğinde, madencilikte ve petrol endüstrisinde önem taşıyan bir bileşiktir. Tungstenin kalsiyum ve magnezyum tuzları floresan aydınlatmalarda, diğer bazı bileşikleri de boyalarda kullanılır. 75. Renyum Re Kütle spektrograflarında ve iyon ölçüm aletlerinde bulunan ince tellerin yapımında kullanılır. Aşınmaya ve bozunmaya karşı dirençli olması nedeniyle, elektrik kontaklarında ve yüksek kaliteli bilimsel gereçlerin kaplamalarında kullanılır. Fotoğrafçılıkta kullanılan flaş ampullerinin yapımında da renyumdan yararlanılır. Renyum-molibden alaşımları -263°C10 K'de süperiletkendir. Uçak bujilerinde, telefon rölelerinde, dolmakalem uçlarında ve far yansıtıcılarında da kullanılır. 76. Osmiyum Os Osmiyum metalinin en büyük kullanım alanı, diğer metallerle çok sert alaşımların oluşturulmasıdır. Bu alaşımlar, çeşitli aletlerde kullanılan millerin, fonograf iğnelerinin, dolmakalem uçlarının ve benzeri aletlerin yapımında kullanılır. Osmiyum tetraoksit, parmak izi tesbitinde ve mikroskopla incelenmek üzere hazırlanan yağlı doku preparatlarının boyanmasında kullanılır. 77. İridyum Ir Esas olarak platini sertleştirici unsur olarak kullanılmasının yanı sıra, yüksek sıcaklıklara dayanıklı maddelerin yapımında da önemlidir. Elektrik kontaklarında, özel saklama kaplarının yapımında, kansere karşı radyasyon tedavisinde, derialtı iğnelerinde ve helikopter bujilerinde kullanılır. 78. Platin Pt Laboratuvar kaplarının, bozunmaya dayanıklı gereçlerin, tellerin ve ısıluçların yapımında, kuyumculukta, diş hekimliğinde ve elektrik kontaklarında kullanılır. Platin-kobalt alaşımları güçlü manyetik özellik gösterir. Platin rezistans telleri, çok yüksek sıcaklıklarda çalışan elektrikli fırınların yapımında kullanılır. Arabalarda hava kirliliğini önleyici donanımların yapımında, füzelerin uç konilerinin ve jet motorlarının ağızlıklarının kaplamasında, büyük gemilerin, denizaltı boru hatlarının ve çelik desteklerin katodik koruma sistemlerinde de platinden yararlanılır. Sülfürik asit eldesinde ve petrol ürünlerinin işlenmesinde katalizör olarak platin kullanılmaktadır. 79. Altın Au Madeni para yapımında, kuyumculukta, dekorasyonda ve diş hekimliğinde kullanılır. Durağan olması ve kızılötesi ışığı iyi yansıtması nedeniyle, uzay uydularında kaplama maddesi olarak kullanılır. Kolay işlenebilirliği nedeniyle, elektronik endüstrisinde de kullanımı vardır. 80. Cıva Hg Termometrelerin, barometrelerin, difüzyon pompalarının ve daha birçok laboratuvar gerecinin yapımında kullanılır. Cıva buharlı lambaların ve reklam ışıklandırmalarının, cıvalı şalterlerin, diş hekimliğinde kullanılan bazı karışımların, koruyucu boyaların, böcek öldürücü ilaçların ve pillerin yapısında da cıva bulunur. 81. Talyum Tl Kükürt, selenyum ya da arsenik ile oluşturduğu bileşikler, 125-150°C arası sıcaklıklarda sıvı hale geçen camların yapımında kullanılır. Bu camlar, oda sıcaklığında normal cama benzer özellikler gösterir. Talyumun bir diğer kullanımı da, belirli deri enfeksiyonlarının tedavisindedir. Ancak, tedavi açısından olumlu özelliği ve zehirli etkisi arasında çok dar bir aralık olması nedeniyle, bu kullanımı oldukça sınırlıdır. Talyum oksit, kırılma indisi yüksek camların üretiminde ve güneş gözelerinin yapımında kullanılır. Kokusu ve tadı olmayan talyum sülfat, rodentisit kemirgen öldürücü ve karınca öldürücü olarak kullanılır. Ancak, bazı ülkelerde kullanımı yasaklanmıştır. Kızılötesi ışığa maruz kaldığında elektrik iletkenliğinin değişmesi nedeniyle güneş gözelerinde kullanılır. Talyum bromid-iyodit kristalleri de kızılötesi optik malzemelerin yapımında kullanılır. 82. Kurşun Pb Ses titreşimlerini emici özelliği çok güçlü olan bu element, ses yalıtımında kullanılır. X-ışını ekipmanlarında ve nükleer santrallerde radyasyon kalkanı olarak işlev görür. Baz özelliği gösteren bir karbonat bileşiği olan beyaz kurşun ve benzeri diğer kurşun bileşikleri, boyaların yapısına katılır. Ancak, sağlık açısından olumsuz etkileri nedeniyle bu kullanımı azaltılmıştır. Kurşun oksit, akromatik merceklerde kullanılan ve kırılma indisi yüksek olan kristal camların üretiminde kullanılır. Böcek öldürücü ilaçların içeriğine katılan kurşun tuzları, çevre ve insan sağlığına daha az olumsuz etkisi olan organik bileşiklerle yavaş yavaş yer değiştirmektedir. 83. Bizmut Bi Bizmutun, katı hale geçerken %3,32 oranında genleşmek gibi ilginç ve farklı bir özelliği vardır. Bu yüzden alaşımları, yüksek sıcaklıklardan zarar görebilecek malzemelerin yapısında kullanılmaya son derece uygundur. Bu alaşımlar ayrıca, bizmutun soğudukça genleşme özelliği nedeniyle, sıvı olarak döküldükleri kapta soğuyup katı hale geçerken, kabın şeklini alırlar. Kalay ve kadmiyum gibi metallerle oluşturduğu, erime noktası düşük alaşımlar, yangın alarmları ve söndürücü güvenlik donanımlarının yapımında kullanılır. İşlenebilir demir yapımında ve akrilik elyaf eldesinde katalizör olarak kullanılır. Bilinen en yüksek elektronegatifliğe sahiptir. Lastik üretiminde, cam ve seramik sanayinde, eczacılıkta ve parfümeride de kullanımı vardır. Isıluç olarak da kullanılan bizmut, nükleer santrallerde U-235 ve U-233 izotoplarını içeren yakıtların taşınmasında kullanılmaktadır. MnBi'den elde edilen "Bismanol" adlı alaşım, yüksek kaldırma kuvvetine sahip, kalıcı bir mıknatıstır. 84. Polonyum Po Uzay uydularında termoelektrik enerji eldesi için ısı kaynağı olarak kullanılmaktadır. Berilyum elementiyle oluşturduğu alaşımlar, nötron kaynağı olarak kullanılır. Dokuma tezgahlarında statik yüklerin uzaklaştırılmasında işlev görür. Fotoğraf filmleri üzerinden tozları uzaklaştırmada kullanılan fırçaların üzerinde de polonyum bulunur. 85. Astatin At Bilinen bir kullanımı bulunmamaktadır. 86. Radon Rn Bazı hastanelerde radyasyon tedavilerinde ve bazı kanser türlerine karşı uygulanmaktadır. Deprem tahminlerinde de radon kullanılır. 87. Fransiyum Fr Bilinen bir kullanımı bulunmamaktadır. 88. Radyum Ra Radon gazı eldesinde kullanılır. Kendiliğinden ışıldayan boyaların yapısına katılır. Özellikle kanser tedavisinde, radyum yerine Co-60 gibi daha güvenli ya da daha güçlü radyoizotopların kullanılması yoluna gidilmektedir. Nötron kaynağı olarak da kullanılır. 89. Aktinyum Ac Nötron kaynağı olarak ve termoelektrik enerji üretiminde kullanılır. 90. Toryum Th Nötron bombardımanına tutulduğunda, nükleer bir yakıt olan U-233'e dönüşür. Bu yüzden, dolaylı bir nükleer enerji kaynağıdır. Kullanımı amacıyla değişik santral sistemlerinin tasarım ve deneme çalışmaları sürmektedir. Güçlü alaşımların eldesinde ve kızılötesi fotoelektrik hücrelerde kullanılır. Toryum oksit ThO2, %1 kadar seryum oksit ve diğer bileşenlerden oluşan fitiller, gaz alevinde ısıtıldıklarında çarpıcı bir şekilde parlar ve taşınabilir gazlı lambalarda kullanılır. Alaşımlarına yüksek sıcaklıklarda, güç ve sünmeye karşı dayanıklılık sağladığından, magnezyuma katılır. Elektron koparmak için gereken enerji düzeyi düşük ve elektron emisyonu yüksek olduğundan, elektronik donanımın yapımında kullanılan tungsten tellerin kaplanmasında kullanılır. Oksidi, elektrik lambalarında kullanılan tungstenin kristal granül büyüklüğünü kontrol etmekte, yüksek sıcaklıklara dayalı laboratuvar kaplarının kaplanmasında kullanılır. Toryum oksit içeren camlar, yüksek kırılma indisine sahiptir ve ışığın fazla dağılmasına dispersiyon izin vermezler. Bu özellikleri nedeniyle, kaliteli fotoğraf merceklerinin ve bilimsel donanımın yapımında kullanılırlar. Toryum oksit ayıca, amonyağın nitrik asite dönüştürülmesinde ve petrolün ayrıştırılmasında, sülfürik asit üretiminde katalizör olarak kullanılır. 91. Protaktinyum Pa Bilinen bir kullanımı bulunmamaktadır. 92. Uranyum U Yüzyıllar boyu camlara renk verici madde olarak kullanılmış olan uranyum, günümüzde nükleer santrallerde ve nükleer silahların yapımında kullanılmaktadır. Doğal ya da U-235 izotop içeriği düşük yüzdede zenginleştirilmiş uranyum, nükleer güç reaktörlerinde elektrik eldesi için kullanılır. Zırh kaplamalarında ve büyük hava taşıtlarının kanatlarında ağırlık olarak da kullanımı vardır. 93. Neptünyum Np Nötron belirleyici aygıtlarda kullanılır. 94. Plütonyum Pu Nükleer silahlarda patlayıcı madde olarak kullanılır. 1 kilogram plütonyumun tamamen patlaması, 20 bin ton güçlü kimyasal patlayıcıya eşdeğer etki yaratır. Pu-238 izotopu, Apollo'nun ay görevlerinde, ay yüzeyinde çalışan sismik ekipman için güç kaynağı olarak kullanılmıştır. Kalp atışlarını düzenleyici olarak da kullanımı bulunmaktadır. 95. Amerikyum Am Amerikyum-241 izotopu, duman belirleyicilerinde kullanılmaktadır. 96. Küriyum Cm Sınırlı miktarlarda bulunabilmesi nedeniyle, çok az kullanım alanı vardır. Mars seferinde kullanılan Alfa Proton X-ışını spektrometresinde, alfa parçacığı kaynağı olarak kullanılmıştır. 97. Berkelyum Bk Sınırlı sayıda bileşiği elde edilmiş ve ancak bunlar üzerinde çalışılmıştır. Amerikyumun alfa parçacıklarıyla bombardımanı sonucu elde edilir. 98. Kaliforniyum Cf Çok sınırlı miktarda bulunabildiği için kullanım alanları da sınırlıdır. Nükleer araştırmalarda, fisyon parçacıkları kaynağı olarak kullanılır. Altın ya da gümüş arama çalışmalarında, nötron kaynağı olarak da kullanımı vardır. Petrol kuyularında kullanılan nem ölçüm aygıtlarında da kaliforniyumdan yararlanılır. 99. Aynştaynyum Es Bilinen bir kullanımı bulunmamaktadır. 100. Fermiyum Fm Bilinen bir kullanımı bulunmamaktadır. 101. Mendelevyum Md Md-256 izotopu, mendelevyum elementinin sulu çözeltilerde gösterdiği bazı kimyasal özelliklerin açıklanabilmesinde kullanılmaktadır. Diğer Kimya Dersi Konu Başlıkları Benzer Yazılar

ilk 20 elementin özellikleri ve kullanım alanları